کدام گزینه از جشنهای چله تابستان است ؟
جواب سوال خندوانه 10 مرداد 95
سوال پیامکی خندوانه درباره شب چله تابستان
تیرگان یکی از جشنهای ایرانی در روز تیر از ماه تیر برابر با دهم تیرماه است. تیرگان جشن تیرگان در تیر روز از تیرماه برابر با ۱۳ تیر در گاهشماری ایرانی برگزار می‌شود. این جشن در گرامی داشت تیشتر (ستارهٔ باران آور در فرهنگ ایرانی) است و بنا به سنت در روز تیر (روز سیزدهم) از ماه تیر انجام می‌پذیرد. در تواریخ سنتی تیرگان روز کمان کشیدن آرش کمانگیر و پرتاب تیر از فراز البرز است. همچنین جشن تیرگان به روایت ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه، روز بزرگداشت مقام نویسندگان در ایران باستان بوده استرضا طاهری تیر روز را برابر روزهای باستان با ماه‌های ۳۰ روزه نه بر اساس تقویم جلالی، روز ۱۳ تیر می‌داند و می‌نویسد: «از جمله ۶ گاهنبار مهم مِیدیوشَهم به معنی «میان تابستان» است که جشن برداشت خرمن نیز بوده است. افزون بر تیر روز ۱۵ تیرماه(۱۰۵ روز از سال گذشته) بتیکان (دی به مهر) جشن می‌گرفته‌اند، آفرینش آب در این گهنبار رخ داده است. در بندهشن آمده است: «دیگر، آب را آفرید به پنجاه و پنج روز که از روز مهر، ماه اردیبهشت است تا روز آبان، ماه تیر، پنج روز درنگ کرد تا روز دی به مهر. آن پنج روز گاهنبار و آن را نام مدیوشم (فرنبغ دادگی، ترجمه بهار، ۱۳۷۵، ص ۴۱)» در اوستا، کردهٔ چهارم می‌خوانیم: «تشتر، ستارهٔ رایومند فرهمند را می ستاییم؛ که شتابان به سوی فراخکرت بتازد چون آن تیرِ در هوا پَران که آرش تیرانداز - بهترین تیرانداز ایرانی -از کوه «اَیریو خشتوثَ» به سوی کوه «خوانونـَت» بینداخت... آنگاه آفریدگار اهوره مزدا بدان دمید، پس آنگاه [ایزدان] آب و گیاه، مهر فراخ چراگاه، آن [تیر] را راهی پدیدآوردند. (دوستخواه، ج ۱، ص ۳۳)» «جشن تیرگان» از بزرگ‌ترین جشنهای ایران باستان است در ستایش و گرامی‌داشت «تیشتـَر» (تِشتـَر- تیر-شباهنگ- شِعرای یَمانی)، ستارهٔ باران آور در باورهای مردمی، و درخشان‌ترین ستارهٔ آسمان که در نیمهٔ دوم سال، همزمان با افزایش بارندگی‌ها، در آسمان سرِ شبی دیده می‌شود. جشن تیرگان در آیین‌های آب پاشی (آب ریزان یا آب پاشان)، فال کوزه، دست بند تیر و باد نمود بارزد دارد.» بر اساس تقویم باستانی مازندران شب سیزدهم تیرماه ازماه‌های تقویم مازندرانی که با تیرماه خورشیدی متفاوت است جشن تیرماه سیزه شو در آمل برگزار می‌شود. این جشن را تیرگان نیز می‌نامند چون سیزدهمین روز هر ماه قدیم نیز تیر نامگذاری شده است و همزمان شدن نام روز با نام ماه را به عنوان تیرگان جشن می‌گیرند. جشن تیرگان هر ساله در یکم تیر ماه در فراهان برگزار می‌شود. این جشن به شکرانه برداشت گندم انجام می‌شود و ریشه در باورهای مردم منطقه دارد که تا به امروز نیز حیات داشته است در مازندران نیز جشن تیرگان با نام تیرماه سیزده شو در شب سیزدهم آبان ماه برگزار می‌شود.این جشن در کنار آب‌ها، همراه با مراسمی وابسته با آب و آب پاشی و آرزوی بارش باران در سال پیشِ رو همراه بوده و همچون دیگر جشن‌هایی که با آب در پیوند هستند، با نام عمومی «آبریزگان» یا «آب پاشان» یا «سر شوران» یاد شده‌است.در گذشته «تیرگان» روز بزرگداشت نویسندگان و گاه به «روز آرش شیواتیر» منسوب شده‌است.ابوریحان بیرونی و گردیزی در «زین الاخبار» ناپدید شدن یکی از جاودانان ایرانی یعنی «کیخسرو» را در این روز و پس از شستشوی خود در آب چشمه‌ای دانسته‌اندجشن تیرگان بجز این روز در نخستین تیر روز از سال یعنی سیزدهم فروردین (سیزده‌بدر) و سیزدهم مهرماه (قالیشویان اردهال) نیز برگزار می‌شود.ارمنیان ایران نیز در روز سیزدهم ژانویه آیین‌هایی برگزار می‌کنند که برگرفته و در ادامه جشن تیرگان است. در برخی مناطق مانند فراهان صدها سال است این جشن به شکل با شکوه در اول تیر برگزار می‌شود.
